IBAITXIKI

LIBURUAREN EGUNA 2012

Bazen behin mundu osoak kontatzen zuen ipuina
Bazen behin mundu osoak kontatzen zuen ipuina. Ipuin hori, egia esan, ez zen bat bakarrik; askoz ere gehiago ziren, eta mundu osotik zabaltzen hasi ziren, besteak beste esan txarreko nesken eta otso limurtzaileen, beirazko zapaten eta maitemindutako printzeen, katu azkarren eta berunezko soldaduen, erraldoi on-pusken eta txokolatezko fabriken istorioekin. Hitzez, adimenaz, irudiez, pertsonaia zoragarriez bete zuten. Barre egiteko, harritzeko, elkarrekin bizitzeko aukera eman zioten. Esanahiez bete zuten. Eta ordutik aurrera ipuin horiek gehitzen jarraitzen dute, mila eta bat aldiz hauxe esateko: “Bazen behin mundu osoak kontatzen zuen ipuina…”
Ipuinak irakurtzean, kontatzean edo entzutean, irudimena lantzen ari gara, osasuntsu jarraitzeko entrenatzea beharrezkoa izango balitz bezala. Egunen batean, ziur asko geuk jakin gabe, istorio horietako bat gugana etorriko da, bidean aurkitzen ditugun eragozpenei irtenbide sortzaileak eskaintzeko.
Ipuinak ozen irakurtzean, kontatzean edo entzutean, oso zaharra den errituala errepikatzen ari gara, zibilizazioaren historian funtsezko eginkizuna izan duena: erkidegoa egitea. Ipuin horien inguruan bildu egin dira kulturak, garaiak eta belaunaldiak, denok berdinak garela esateko: japoniarrak, alemanak eta mexikarrak; XVII. mendean bizi izan zirenak, eta gu, Interneten ipuin bat irakurtzen dugunak; aitona-amonak, gurasoak eta seme-alabak. Ipuinek berdin asetzen gaituzte gizaki guztioi, nahiz eta gure artean alde handiak egon, izan ere, azken batean, denok gara haien protagonistak.
Izaki bizidunekin gertatzen ez den bezala, jaio, ugaldu eta hiltzen direlako, ipuinak emankortasun handiarekin sortzen dira, eta hilezkorrak izan daitezke. Kontatzen edo berridazten diren unearen egoerara egokitzen diren herri tradiziokoak bereziki. Erreproduzitzean edo entzutean, egile ere bihurtzen zaituzten ipuinak dira.
Eta, bazen behin ere, mendez mende, ahoz aho, sorkuntzari buruzko ideia azaltzeko, bere istorioa azaltzeko, kultura-aberastasuna eskaintzeko, jakin-mina pizteko eta ezpainak irribarrez betetzeko, bidaiatu egin zuten mitoez, ipuinez eta legendaz beteriko herrialdea. Herrialde horretan, biztanle gutxik zuten liburu bat izateko aukera. Baina aldatzen hasi den kontua da dagoeneko. Gaur egun, nire herrialdetik (Mexikotik alegia) urrun dauden gero eta leku askoz ere gehiagotara iristen ari dira. Eta irakurleekin aurkitzean, komunitatea egiteko, familia sortzeko, eta zoriontsuak izateko gero eta aukera handiagoa duten banakoak egiteko zeregina betetzen ari dira.
Itzulpena: Aitor Uriarte. Ttakun K.E

LIBURUAREN EGUNA

Irakurri, irakurri, irakurri,
besteek amestutako
bizitza bizi.
Irakurri, irakurri, gertatutakoak
arimak ahantzi.
Irakurri, irakurri, irakurri,
biharko irakurgai ere ote naiz ni?
Bihurtuko ote naiz nire sortzaile, nire sorkari,
jazotakoa izango al naiz ni?

Miguel de Unamuno